II. QUÁ TRÌNH TRUYỀN THÔNG TIN GIỮA CÁC TẾ BÀO
Câu hỏi 5. Quan sát hình 12.4 và nêu các giai đoạn của quá trình truyền thông tin giữa các tế bào.
1. Tiếp nhận
Câu hỏi 6. Quan sát hình 12.4 và cho biết bằng cách nào tế bào đích tiếp nhận tín hiệu.
Câu hỏi 7. Quan sát hình 12.5, cho biết tế bào đích nào tiếp nhận được hormone A, hormone B. Vì sao?
2. Truyền tin nội bào
Câu hỏi 8. Quan sát hình 12.4 và mô tả quá trình truyền tin nội bào đối với thụ thể màng. Điều gì sẽ xảy ra nếu một loại phân tử trong chuỗi truyền tin nội bào không được hoạt hóa?
Câu hỏi 9. Tại sao nói quá trình truyền thông tin từ phân tử tín hiệu là quá trình khuếch đại thông tin?
3. Đáp ứng
Câu hỏi 10. Dựa vào sơ đồ quá trình truyền thông tin qua thụ thể bên trong tế bào (hình 12.6), chi biết đáp ứng của tế bào trong trường hợp này là gì?
Vận dụng 2. Insulin là hormone nội tiết từ tuyến tuy tác động đến các tế bào như gan, cơ, mỡ khi nồng độ glucose trong máu tăng lên do tiêu hoá thức ăn. Một quá trình truyền thông tin từ insulin ở tế bào được thể hiện ở hình 12.7. Insulin kích thích sự huy động các protein vận chuyển glucose ở trên màng sinh chất, từ đó làm tăng sự vận chuyển glucose từ máu vào trong tế bào và giảm lượng glucose trong máu.
Bệnh tiểu đường type 2 do thiếu insulin và kháng insulin (các phân tử truyền tin nội bào bị tác động) dẫn đến triệu chứng điển hình là tăng lượng glucose trong máu và trong nước tiểu.
Dựa vào các thông tin ở trên và hình 12.7, hãy:
- Nêu vai trò của insulin trong điều hoà lượng đường trong máu.
- Nêu các giai đoạn của quá trình truyền thông tin từ tín hiệu insulin.
- Nêu những thay đổi trong quá trình truyền thông tin từ insulin dẫn đến triệu chứng của bệnh tiểu đường type 2.
Bài Làm:
Câu hỏi 5.
Các giai đoạn của quá trình truyền thông tin giữa các tế bào: Tiếp nhận, truyền tin nội bào, đáp ứng.
Câu hỏi 6.
Tế bào đích tiếp nhận tín hiệu từ các phân tử tín hiệu thông qua thụ thể đặc hiệu. Trong giai đoạn tiếp nhận, phân tử tín hiệu liên kết với thụ thể đặc hiệu ở tế bào đích, làm thay đổi hình dạng của thụ thể dẫn đến sự họa hóa thụ thể, tạo thành phức hợp tín hiệu - thụ thể hoặc liên kết bên ngoài tế bào.
Câu hỏi 7.
- Tế bào đích 1 tiếp nhận được hormone A
- Tế bào đích 2 tiếp nhận được hormone B
- Tế bào đích 3 tiếp nhận được cả 2 loại hormone A và B
Vì trên các tế bào đích chứa các thụ thể phù hợp để tiếp nhận từng loại hormone khác nhau.
Câu hỏi 8.
Quá trình truyền tin nội bào đối với thụ thể màng:
- Tín hiệu liên kết với thụ thể ở tế bào đích dẫn đến sự hoạt hóa thụ thể.
- Khi thụ thể màng được hoạt hoá, sẽ hoạt hoá các phân tử truyền tin nội bào (như enzyme, protein,...) thành các chuỗi tương tác liên tiếp tới các phân tử đích trong tế bào.
- Khi thụ thể bên trong tế bào chất được hoạt hoá, phức hợp tín hiệu – thụ thể đi vào nhân và tác động đến DNA và hoạt hoá sự phiên mã gene nhất định.
=> Nếu một loại phân tử trong chuỗi truyền tin nội bào không được hoạt hóa thì thông tin ở phân tử đó sẽ không được truyền đến các phân tử đích trong tế bào, từ đó, không có sự đáp ứng tế bào.
Câu hỏi 9.
Quá trình truyền thông tin từ phân tử tín hiệu là quá trình khuếch đại thông tin vì sự hoạt hóa các phân tử trong tế bào diễn ra theo thứ tự, từ phân tử này đến phân tử khác. Từ một phân tử tín hiệu bên ngoài, tế bào có thể hoạt hóa một loạt các phân tử truyền tin bên trong tế bào.
Câu hỏi 10.
Chi tiết đáp ứng của tế bào là sự vận chuyển glucose qua màng sinh chất.