4. Xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
4.1. Các yếu tố của bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
- Bữa ăn dinh dưỡng hợp lí có các yếu tố sau:
- Có đây đủ thực phẩm thuộc 4 nhóm chính.
Các thực phẩm thuộc 4 nhóm chính có tỉ lệ thích hợp:
- Nhiều thực phẩm cung cấp vitamin và chất khoáng
- Lượng đủ và vừa đủ các thực phẩm cung cắp chất đường, bột và chất đạm;
- Ít thực phẩm cưng cấp chất béo.
- Nên có đủ 3 loại món ăn chính: món canh, món xào hoặc luộc, món mặn. Ngoài ra, có thể có thêm món ăn phụ hoặc ăn kẻm như: rau sống, rau trộn, dựa chua,...
4.2. Chi phí của bữa ăn
Chi phí cho mỗi loại thực phẩm cần dùng = đơn giá x số hượng cần dùng
Chi phí cho mỗi món ăn (tông chỉ phí từng loại thực phẩm) = chỉ phí thực phẩm thứ nhất + chỉ phí thực phẩm thứ hai +...
Chi phí cho bữa ăn = chỉ phí món ăn thứ nhất + chỉ phí món ăn thứ hai +...
4.3. Các bước xây dựng bữa ăn dinh dưỡng hợp lí
Luyện tập
1. Em hãy phân loại những thực phẩm dưới đây theo các nhóm thực phẩm chính.
Thịt lợn (thịt heo), cà rốt, cua, đậu cô ve, bí đao, rau muống, khoai lang, bánh mì, bông cải, cải thìa, sườn lợn, bắp cải thảo, dứa, mỡ lợn, tôm khô, cá viên, su su, thịt gà, dầu ăn, gạo, cá ba sa.
2. Quan sát những món ăn dưới đây, em hãy cho biết mỗi món ăn cung cấp chất dinh dưỡng nào là chủ yếu.
3. Cho các nhóm người sau:
(1) Người cao tuổi; (2) Trẻ em đang lớn; (3) Trẻ sơ sinh; (4) Người lao động nặng.
Em hãy ghép các yêu cầu định đưỡng dưới đây với từng nhóm người cho phù hợp.
a. Đang trong giai đoạn phát triển nên cần được cung cấp nhiều chất đạm hơn so với người lớn.
b. Còn quá nhỏ, hệ tiêu hoá chưa hoàn thiện nên chưa thể tiêu hoá được những thức ăn cứng. Vì vậy cần sử dụng sữa cho toàn bộ các bữa ăn trong ngày.
c. Các cơ quan trong cơ thể hoạt động suy yếu dần nên nhụ cầu dinh dưỡng giảm so với lúc còn trẻ. Vì vậy cần giảm bớt lượng thức ăn để tránh tăng gánh nặng cho các cơ quan tiêu hoá.
d. Phải làm việc nhiều và nặng nhọc nên cần nhiều năng lượng hơn người lao động nhẹ.
4. Nếu chỉ sử dụng thường xuyên một loại thực phẩm thì sẽ xảy ra điều gì đối với cơ thể?
5, Trong các bữa ăn dưới đây, em hãy cho biết bữa ăn nào có thành phần các nhóm thực phẩm hợp lí. Vì sao?
6. Quan sát thời gian phân chia các bữa ăn của 3 bạn dưới đây. Theo em, bạn nào có thời gian phân chia các bữa ăn hợp lí nhất? Các bạn khác nên điều chỉnh thời gian phân chia bữa ăn như thế nào cho hợp lí?
Bài Làm:
1. Thực phẩm giàu chất đạm: thịt lợn (thịt heo), cua, sườn lợn, tôm khô, cá viên, thịt gà, cá ba sa
Thực phẩm giàu chất đường: khoai lang, bánh mì, gạo
Thực phẩm giàu chất béo: mỡ lợn, dầu ăn.
Thực phẩm giàu chất khoáng: cà rốt, đậu cô ve, bí đao, rau muống, bông cải, cải thìa, bắp cải thảo, dứa, su su,
2. Món tôm rang thịt ba chỉ cung cấp chất đạm
Canh cà rốt, su su nấu sườn lợn cung cấp chất đạm và chất khoáng, vitamin
Sườn lợn kho dứa cung cấp chất béo
Rau, củ luộc cung cấp chất khoáng và vitamin.
3. Người cao tuổi: Các cơ quan trong cơ thể hoạt động suy yếu dần nên nhụ cầu dinh dưỡng giảm so với lúc còn trẻ. Vì vậy cần giảm bớt lượng thức ăn để tránh tăng gánh nặng cho các cơ quan tiêu hoá.
Trẻ em đang lớn: Đang trong giai đoạn phát triển nên cần được cung cấp nhiều chất đạm hơn so với người lớn.
Trẻ sơ sinh: Còn quá nhỏ, hệ tiêu hoá chưa hoàn thiện nên chưa thể tiêu hoá được những thức ăn cứng. Vì vậy cần sử dụng sữa cho toàn bộ các bữa ăn trong ngày.
Người lao động nặng: Phải làm việc nhiều và nặng nhọc nên cần nhiều năng lượng hơn người lao động nhẹ.
4. Chỉ sử dụng thường xuyên một loại thực phẩm thì sẽ xảy ra tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng do lặp thực phẩm dễ gặp ở nhóm người ăn chay. Việc ăn lặp đi lặp lại một vài loại rau củ quả sẽ khiến cơ thể bị hụt nhiều a xít amin thiết yếu. Vì vậy, việc chú ý đa dạng nguồn thực phẩm khi ăn chay là điều cần thiết.
5. Bữa ăn số 3 có thành phần các nhóm thực phẩm hợp lí.
6. Bạn thứ 2 có thời gian phân chia các bữa ăn hợp lí nhất vì chất dinh dưỡng có đủ cho một ngày giúp bạn ăn uống đầy đủ hơn. Các bạn khác nên điều chỉnh thời gian phân chia bữa ăn chính là 3 bữa 1 ngày.